En vapor a Vilagarcía

Todo depende da vara coa que se mida. 

Hoxe visitei a Darío, máis coñecido por  “Cachirulo” un “perro viejo” da guerra civil española. Xa leva acamado preto de dous turróns aguantándolle a partida á artrose no medio dun pano quente e fregas de augardente. Bríllanlles os ollos de alegría recordando azañas bélicas e anos de soltería.

Con 100 anos ás súas costas, é todo unha enciclopedia de vivencias, un interesado en saber que non só lle gusta preguntar, tamén disfruta contando. De seguro que con medio século menos, sería un empedernido amante de Siri, xunto dun bo Twitteiro.

Sorprende oílo falar da década dos 40 como se fose onte pola tardiña,  de perrachicas, patacóns e reais, e comentar fusilamentos, asasinatos e fosas comúns con pelos e señais. 

“…Botando a vista atrás, non fai moito daqueles anos nos que un golpe de estado no 36, levounos a 3 anos de Guerra Civil acabando así a segunda República, época na que desapareceron tanto o sistema constitucional como os partidos políticos, perseguían e castigaban aos Roxos, coa incautación de bens, sancións económicas, reclusións e incluso a morte, por eso desaparecía tanta xentiña.”

Con aqueles ollos fundidos e o mesmo tempo chispóns, colga un sorriso de lado a lado contando que no campo de concentración que había en Rianxo, (nunha antigua fábrica de conservas); a el non o querían como prisioneiro, xa que non era excombatente republicano,  disidente político, atravesado nin maricón.

Viviu a febre mineira do wolframio e con ela coñeceu “a roubacha”, a pobreza da postguerra, o famoso racionamento alimentario, a picaresca do estraperlo e a FAME. 

Esta foi a súa resposta á miña pregunta de por qué non sabía ler: 

“De crío meus pais mandábanme coas vacas ao monte, o máis importante era ter que meter na boca e poder subsistir, daquela a escola estaba nun segundo plano, eso era cousa de ricos”. 

Sen saber ler nin escribir, sorprendentemente rubrica medio legible o seu primeiro apelido.

Aínda que el diga que non, eu digo: Que lonxe quedan aqueles tempos nos que para ir a Santiago, había que coller o vapor en Ribeira, destino a Vilagarcía e alí coller o tren cara a capital galega, aqueles tempos nos que os pósitos transformáronse en cofrarías, tempos nos que se construiron encoros, que se fixeron repoboacións forestais, tempos de represións franquistas, de sublevación militar, de fusilamentos e de torturas falanxistas, que lonxe quedan… Tan lonxe como que eu non vivín nada daquelo.